ประวัติโดยย่อ ของนายทองด้วง โดยคุณ markpeak

ที่มา https://markpeak.net/thongduang/

ประวัติชีวิตนายทองด้วง

กำลังอ่านหนังสือเรื่อง “2325 เปิดศักราชกรุงเทพฯ” เล่าประวัติช่วงก่อตั้งกรุงรัตนโกสินทร์ ของ สุเจน กรรพฤทธิ์ (สำนักพิมพ์สารคดี) พบว่าได้เรียนรู้ชีวประวัติของรัชกาลที่ 1 เพิ่มอีกหลายอย่าง

ในฐานะคนไทยทั่วไปที่เรียนประวัติศาสตร์เฉพาะในตำราเรียน เราทราบกันคร่าวๆ แค่ว่า รัชกาลที่ 1 เป็นนายทหารคู่ใจของพระเจ้าตากสิน ที่ปราบดาภิเษกขึ้นเป็นกษัตริย์ในภายหลัง, ย้ายเมืองหลวงข้ามฝั่งแม่น้ำมากรุงเทพ และมีตำนาน “อะแซหวุ่นกี้ขอดูตัว” เป็นที่เล่าขาน

โฟกัสใหญ่ๆ ของรัชกาลที่ 1 นอกจากการเป็นปฐมกษัตริย์ผู้ตั้งราชวงศ์จักรี ก็มีเรื่องการยึดอำนาจของพระเจ้าตาก ทำไมต้องยึด พระเจ้าตากตายจริงหรือไม่ ไปบวชที่นครศรีธรรมราชรึเปล่า ฯลฯ ซึ่งเป็นสิ่งที่คนถกเถียงกันไปเยอะแล้ว

แต่รัชกาลที่ 1 เป็นใครมาจากไหน ทำอะไรมาก่อน กลับเป็นเรื่องที่คนทั่วไปไม่ค่อยรู้กันสักเท่าไรนัก (ถ้าไม่ใช่นักประวัติศาสตร์หรือผู้สนใจจริงจัง) การอ่านหนังสือเล่มนี้เลยตอบคำถาม และเห็นภาพมากขึ้น

ในโอกาสที่เขียนบล็อกนี้ในวันจักรี พ.ศ. 2565 (240 ปีหลังครองราชย์) เลยมาสรุป timeline เส้นทางชีวิตของ “นายทองด้วง” ก่อนได้ขึ้นเป็นกษัตริย์เอาไว้หน่อย

• พ.ศ. 2279 [อายุ 0 ปี] – “ทองด้วง” เกิดในสมัยอยุธยา ในตระกูลขุนนาง พ่อคือ หลวงพินิจอักษร
• พ.ศ. 2286 [อายุ 7 ปี] – “บุญมา” น้องชายเกิด
• ช่วงวัยเด็ก – ไม่ปรากฏข้อมูลมากนัก
• ช่วงวัยผู้ใหญ่
  • ไม่ได้รับราชการหลวง แต่ไปสังกัดเจ้านาย “พระองค์เจ้าอาทิตย์” พระราชนัดดาพระเจ้าเอกทัศน์
  • น้องชาย บุญมา เข้ารับราชการ เป็นทหารคนสนิทของพระยาตาก
  • แต่งงานกับคุณนาค ซึ่งเป็นลูกของคหบดีเมืองราชบุรี (ภายหลังเป็น สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี)
• พ.ศ. 2308 [อายุ 29 ปี] – กองทัพพม่าบุกอยุธยา ไปหลบกับพ่อตาอยู่ที่สมุทรสงคราม (บางกุ้ง)
• พ.ศ. 2310 [อายุ 31 ปี] – กรุงศรีอยุธยาแตก บุญมาหลบหนีตามพระเจ้าตาก ฝ่าวงล้อมทหารพม่าไปตีเมืองจันทน์
• พ.ศ. 2311 [อายุ 32 ปี]
  • บุญมา มาตามพี่ชายที่บางกุ้ง ไปรับราชการกับพระเจ้าตาก โดยตำแหน่งแรกเป็น พระราชวรินทร์ เจ้ากรมพระตำรวจนอกขวา
  • งานแรกคือ ปราบก๊กเจ้าพิมาย ได้เลื่อนตำแหน่งเป็น พระยาอภัยรณฤทธิ์
  • ฉิม ลูกชายคนแรกเกิด (ต่อมาคือ รัชกาลที่ 2)
• พ.ศ. 2312 [อายุ 33 ปี]
  • ไปปราบก๊กพระยานครศรีธรรมราช แต่ไม่สำเร็จ
• พ.ศ. 2313 [อายุ 34 ปี]
  • ไปปราบก๊กเจ้าพระฝาง บุญมาได้เลื่อนเป็น เจ้าพระยาสุรศรี, ทองด้วงได้เป็น พระยายมราช
• พ.ศ. 2314 [อายุ 35 ปี]
  • ไปตีกัมพูชาทางบก สยามชนะได้ดินแดนบางส่วนของกัมพูชา
• พ.ศ. 2316 [อายุ 37 ปี]
  • สกัดทัพพม่า-ลาว ที่ปราจีนบุรีและฉะเชิงเทรา
• พ.ศ. 2317 [อายุ 38 ปี]
  • ไปตีเมืองเชียงใหม่ + ไปรับมือทัพพม่าที่ศึกบางแก้ว (ราชบุรี)
• พ.ศ. 2318-2319 [อายุ 39-40 ปี]
  • ศึกอะแซหวุ่นกี้ ที่พิษณุโลก เหตุการณ์อะแซหวุ่นกี้ขอดูตัว (ซึ่งนักประวัติศาสตร์บางคนบอกว่าไม่มีจริง)
• พ.ศ. 2322 [อายุ 43 ปี]
  • ศึกเวียงจันทน์ ตีเวียงจันทน์ ได้พระแก้วมรกต
• พ.ศ. 2324 [อายุ 45 ปี]
  • ศึกกัมกูชา (อีกรอบ)
• พ.ศ. 2325 [อายุ 46 ปี]
  • เดินทางกลับจากทัพกัมพูชา มายึดอำนาจพระเจ้าตาก ปราบดาภิเษกขึ้นเป็นกษัตริย์